Które godziny są najbardziej odpowiednie na prowadzenie telekonsultacji?

W jakich godzinach prowadzić telekonsultacje?

Telekonsultacje mogą być wplecione w codzienny grafik lekarza lub zaplanowane na te dni, kiedy lekarz nie przyjmuje osobiście w gabinecie. Wybór terminów prowadzenia telekonsultacji jest indywidualny i podyktowany specyfiką działania. Obecnie z uwagi na epidemię koronawirusa SARS-COV-2 większość gabinetów medycznych oferuje prawie w większości lub wyłącznie telekonsultacje.

Godziny przeprowadzania telekonsultacji

W ustaleniu godzin prowadzenia telekonsultacji medycznych gabinet musi wziąć pod uwagę wygodę zarówno swoją, jak i pacjentów. Nie można przyjąć, że pacjenci będą dzwonić lub łączyć się poprzez komunikatory internetowe o godzinie 6:00, lub 7:00. Szansa na zapełnienie terminów po godzinie 20:00 również jest nikła. Pacjenci z reguły preferują kontakt w godzinach normalnego codziennego funkcjonowania, a więc zwykle od 8:00 do 20:00 i w takich ramach czasowych należy osadzić telekonsultacje. Godziny telekonsultacji powinny być dopasowane do normalnego rytmu dnia – wymagane jest do tego zrewidowanie godzin dyżurów w szpitalach i innych gabinetach, a także wykluczenie z godzin wizyt czasu potrzebnego na dojazdy czy lunch.

Optymalnym rozwiązaniem jest przeplatanie zwykłych wizyt telekonsultacjami lub określenie konkretnego dnia w tygodniu na same telekonsultacje – może być to np. piątek, sobota w ściśle określonych godzinach. W niektórych przypadkach sprawdza się też połączenie obu tych rozwiązań. System do telekonsultacji PROASSIST pozwala na wprowadzenie indywidualnych ustawień terminów e-wizyt, a szczegóły związane z konfiguracją narzędzia znajdują się tutaj.

Obecna sytuacja związana ze stanem epidemii zmusiła wiele gabinetów lekarskich do zaprzestania świadczenia usług na miejscu. Lekarze wykorzystują teraz telemedycynę i komunikują się ze swoimi pacjentami na odległość, więc nie mają większych problemów w ustalaniu godzin wizyt online.

Ile czasu przeznaczyć na wizytę?

Każda wizyta może mieć inny czas trwania, o ile gabinet nie ustali z góry ceny konsultacji w odniesieniu do czasu jej trwania. W przypadku prywatnych wizyt lekarskich jest to bez wątpienia najlepsze rozwiązanie, gdyż pacjent wie, za jaki czas płaci, natomiast lekarz może odpowiednio ustalić swój grafik pracy. Dla konsultacji bezpośrednich zwykle nie ustala się czasu trwania – wizyta trwa dopóty, dopóki jest to konieczne z punktu widzenia zakresu świadczonej usługi. Telewizyty muszą być jednak ograniczone czasowo np. do 15 minut lub 30 minut. Przyjęcie sztywnych ram czasowych pozwala precyzyjnie ustalić grafik, eliminując poślizgi wynikające z przedłużających się wizyt. Praktyka pokazuje, że dłuższe (zwykle godzinne) sesje są praktykowane w przypadku psychologów oraz psychoterapeutów, natomiast lekarze specjaliści przeznaczają na wizytę 15-20 minut.

Jak nie ustalać terminów telekonsultacji?

Wizyty telefoniczne i online mogą się odbywać np. w godzinach przedpołudniowych lub popołudniowych, przy czym należy wyznaczyć konkretne godziny przeznaczone tylko i wyłącznie dla takiej formy świadczenia usług. Nie może się zdarzyć, że na tę samą godzinę rejestracja medyczna zapisze dwie telekonsultacje lub dwie konsultacje, z czego jedną prowadzoną przez komunikator a drugą w gabinecie. Lekarz podczas konsultacji (bez względu na jej formę), musi poświęcić całą swoją uwagę tylko i wyłącznie jednemu pacjentowi. Niedopuszczalne z punktu widzenia etyki zawodowej czy zwyczajnej przyzwoitości i szacunku do pacjentów jest odbieranie telefonów i prowadzenie telewizyt w czasie osobistego przyjmowania pacjentów w gabinecie.

Należy się też wystrzegać zbytnio „napiętych” grafików lub prób umawiania na zbliżone godziny z nadzieją, że któryś z pacjentów zrezygnuje i zwolni się termin. Takie działanie wprowadzi tylko chaos i zmniejszy zaufanie pacjentów.

Czym się kierować, aby ustalić najbardziej adekwatną cenę za telekonsultację?

Jak ustalić cenę za telekonsultację?

Stawki za wizyty lekarskie są zależne od długości wizyt, regionu kraju oraz renomy lekarza i jego specjalizacji. Wyższe ceny są standardem w przypadku gabinetów wysoce specjalistycznych oraz znanych, niższe mają zastosowanie w pozostałych przypadkach. Kwestią dyskusyjną może być jednak ustalenie ceny telekonsultacji.

Cena za telekonsultację lekarską

Telekonsultacja w zasadzie nie odbiega od standardowej wizyty lekarskiej. Takie konsultacje są przeprowadzane w sytuacjach, kiedy można wykonać czynności analogiczne, jak na bezpośredniej wizycie lekarskiej – ocenić wyniki badań, przekazać konkretne zalecenia, wystawić e-receptę, e-skierowanie lub elektroniczne zwolnienie lekarskie. Telekonsultacji nie stosuje się do wizyt wymagających osobistego badania przez lekarza i pierwszej diagnozy schorzenia (z wyjątkiem przeziębienia), a skoro wizyty online są równorzędne z tradycyjnymi wizytami (pomijając formę), to ich cena również może być taka sama, jak cena standardowej wizyty w gabinecie.

Trzeba tutaj zauważyć, że telewizyta i tak jest dla pacjenta tańsza, gdyż wyeliminowane zostają wydatki związane z dojazdem do gabinetu. Nie ma więc konieczności dodatkowego obniżania ceny wizyty, a jeśli lekarz chce to zrobić w celu zachęcenia pacjentów, zasadna wydaje się obniżka o maksymalnie 10-20% w stosunku do kosztu wizyty w gabinecie. W programie dla lekarzy od PROASSIST specjalista może ustalić cenę telewizyty odpowiednio do swoich oczekiwań.

Zbyt niskie ceny wizyt mogą zniechęcać pacjentów

Stan polskiej służby zdrowia jest w wielu przypadkach dyskusyjny – szczególnie w czasie szerzącej się epidemii. Wnioski w większości przypadków nasuwają się same – świadczenia publiczne są darmowe, ale nie zawsze wysokiej jakości, natomiast świadczenia prywatne obciążają budżety pacjentów, ale mają wyższe standardy. Wbrew pozorom zbyt niskie ceny wizyt mogą wpływać na gabinet negatywnie, a szczególnie wtedy, kiedy gabinety konkurencyjne w regionie oferują takie same usługi w wyższych cenach. Dla pacjentów może być to sygnał, że niższa cena wiąże się z niższą jakością. Przekonanie o wartości odpowiadającej cenie jest w społeczeństwie bardzo mocno zakorzenione. Najprościej rzecz ujmując – to, co droższe, wydaje nam się lepsze i analogicznie sytuacja ta wygląda na rynku prywatnych usług medycznych. Obniżanie ceny poniżej progu cen konkurencji raczej nie będzie miało dla gabinetu dobrych skutków wizerunkowych i finansowych.

Jak się przygotować do telekonsultacji, aby były one wartościowe dla pacjentów?

Telekonsultacja w zasadzie niewiele różni się od bezpośredniej konsultacji w gabinecie medycznym. Lekarz powinien się do niej odpowiednio przygotować – stworzyć dogodne warunki i wyposażyć gabinet w taki sposób, w jaki byłby on wyposażony w czasie osobistej wizyty pacjenta. Przygotowanie powinno obejmować aspekty wymagane prawnie oraz wszelkie pomoce zwiększające poziom zadowolenia z konsultacji.

1. Przygotowanie gabinetu

a) Wykorzystywany sprzęt
Wprowadzenie usługi telekonsultacji medycznej wymaga odpowiedniego przygotowania i zaopatrzenia. Przede wszystkim jak wynika z art. 17 ustawy o działalności leczniczej, podmiot leczniczy udzielający świadczeń zdrowotnych musi korzystać z wyrobów medycznych spełniających określone normy wymagane ustawą o wyrobach medycznych. Nie dotyczy to jednak sprzętu komunikacyjnego wykorzystywanego do działalności medycznej. Ten co prawda powinien spełniać określone wymogi gwarantujące bezpieczeństwo, ale nie musi być wyrobem medycznym. Wyrobami medycznymi powinny być natomiast wszystkie urządzenia wykorzystywane do zdalnego monitoringu parametrów życiowych (jeśli mają zastosowanie), co wynika z treści art. 2 ust. 1 pkt 38 ustawy o wyrobach medycznych.

W celu zapewnienia wysokiej jakości obsługi usług telemedycznych zalecamy też skorzystanie z profesjonalnego oprogramowania dla placówek medycznych Proassist przeznaczonego do umawiania wizyt online i zarządzania telekonsultacjami.

b) Wymogi lokalowe
Lekarz świadczący usługi telekonsultacji nie musi dostosowywać lokalu, w którym świadczone są takie usługi do wymogów art. 22 ustawy o działalności leczniczej (obejmującego wymogi dotyczące pomieszczeń i urządzeń), jeśli w pomieszczeniach świadczone są wyłącznie usługi telemedyczne. W praktyce jednak telewizyty są zwykle przeprowadzane w gabinetach, w którym lekarze na co dzień przyjmują swoich pacjentów, a tym samym takie gabinety muszą spełniać określone normy.

Dla pomieszczeń przeznaczonych do celów świadczenia usług telemedycznych ustanowiono konkretne wymogi. W pomieszczeniu:

może znajdować się tylko jedna osoba udzielająca świadczenia telemedycznego;
należy zastosować wyciszenie i wyizolowanie na tyle, by prowadzona rozmowa nie była słyszana na zewnątrz;
nie mogą się znajdować urządzenia, które zakłócają bezprzewodowe połączenie z Internetem;
należy zadbać o estetykę.

Uwagę trzeba skupić nie tylko na najważniejszych z punktu widzenia prowadzonej działalności zasadach, ale też na aspekcie estetyki. Nie może się zdarzyć, że podczas połączenia wideo pacjent zobaczy bałagan a co gorsze – brud. Podczas telekonsultacji wideo należy zadbać o czystość i porządek, by standardy obsługi były jednakowe z tymi podczas osobistej wizyty. Należy tutaj jednocześnie zaznaczyć, że lokal, w którym prowadzi się działalność telemedyczną, będzie zakwalifikowany jako budynek użyteczności publicznej, więc zaistnieje konieczność spełnienia takich warunków technicznych, jak dla budynków biurowych.

2. Sprzęt instruktażowy

Lekarz przeprowadzający telekonsultacje powinien być wyposażony w sprzęt medyczny pozwalający udzielić instruktażu. Do sprzętów tego typu możemy zaliczyć między innymi ciśnieniomierz, glukometr, termometr elektroniczny itd. Wielu pacjentów nie wie, jak poprawnie zmierzyć ciśnienie, poziom cukru we krwi lub temperaturę, a lekarz powinien mieć zawsze przy sobie urządzenia, które pozwolą zaprezentować pacjentowi właściwy sposób wykonywania niezbędnych pomiarów.

3. Pomoce naukowe

Do niezbędnych pomocy naukowych możemy zaliczyć między innymi dzienniczki do zapisywania poziomu ciśnienia tętniczego czy ciśnienia krwi, a także tablice edukacyjne, które pozwalają w obrazowy sposób omówić konkretne zagadnienia. Takie tablice zwykle znajdują się już w gabinetach, ale warto zadbać, by zostały umieszczone w zasięgu kamery i w takiej od niej odległości, by informacje umieszczone na tablicy były widoczne nawet dla osób starszych lub mających problemy ze wzrokiem. Warto też rozważyć możliwość udostępniania pacjentom widoku ekranu komputera.

Z uwagi na to, że nadmierne przedłużanie wizyty nie jest wskazane, lekarz powinien mieć „pod ręką” wszystko, co będzie mu potrzebne. Na pewno konieczne jest zaopatrzenie się w wykaz leków oraz umieszczenie w zasięgu dłoni dokumentacji medycznej pacjenta – należy ją przygotować wcześniej.

4. Przygotowanie merytoryczne i wizerunkowe

Lekarz podczas telewizyty powinien wyglądać tak, jak wtedy, kiedy przyjmuje osobiście w gabinecie, a więc niezbędne jest noszenie odzieży medycznej. Dla lekarza nie stanowi to żadnego problemu, a dla pacjenta jest niezwykle ważną kwestią. W każdym przypadku należy zadbać, by telekonsultacja nie odbiegała standardami od bezpośredniej wizyty. Kwestie wizualne są w tym przypadku bardzo ważne, dlatego, że wpływają na odczucia pacjenta – przede wszystkim na poziom jego zaufania.

Dodatkowo lekarz powinien być przygotowany do konsultacji przebiegającej w nieco innym trybie. Z reguły taka konsultacja będzie się odbywała niemal identycznie jak bezpośrednia, ale bariera odległości może powodować pewne trudności w komunikacji. W celu zachowania płynności obsługi gabinet na pewno musi zadbać o wyposażenie się w szybki internet o dużej przepustowości, by zminimalizować ryzyko przerywania połączeń. W przypadku zerwania połączenia lub awarii sprzętu trzeba też dysponować alternatywnym scenariuszem np. procedurą kontaktu telefonicznego i ustalenia alternatywnego terminu telewizyty.

Aspekty prawne telekonsultacji oraz czynności wykonywane na telewizytach

Aspekty prawne telekonsultacji

Przeprowadzanie telekonsultacji umożliwiła nowelizacja rozporządzenia z dnia 31 października 2019 w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotne. Telewizyty znacznie ułatwiają życie pacjentom i lekarzom, jednak są określone konkretnymi warunkami. W ramach takich konsultacji lekarze mogą między innymi korygować leczenie, wystawiać e-recepty, e-zwolnienia i e-skierowania.

Telekonsultacje – kto i jak może je przeprowadzać?

Telekonsultacja, czyli e-wizyta to nic innego, jak konsultacja lekarska bez konieczności osobistego odwiedzania gabinetu medycznego. Telewizyta może być przeprowadzona telefonicznie, poprzez Skype’a lub inny program do wirtualnych rozmów. Według znowelizowanych przepisów konsultacje medyczne mogą być przeprowadzane nie tylko bezpośrednio, ale też przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych i systemów łączności. Obecnie możliwość przeprowadzania telekonsultacji posiada 33,4 tys. lekarzy podstawowej opieki medycznej oraz 540 placówek, które udzielają świadczeń w ramach podstawowej opieki zdrowotnej oraz nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Bez wątpienia liczba placówek medycznych oferujących taką formę porad lekarskich będzie stale rosła, a grono zainteresowanych rozszerzy się przede wszystkim o prywatne gabinety lekarskie.

Świadczeń telemedycznych można udzielać wtedy, kiedy jest to zgodne z zasadami etyki oraz wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej (osoba chcąca udzielić porady musi wcześniej ocenić, czy ma odpowiednie kompetencje). Dodatkowo udzielanie teleporad jest możliwe po spełnieniu wymogów prawnych związanych z bezpieczeństwem przetwarzania danych i wtedy, kiedy przepisy prawa nie wprowadzają zakazu świadczenia usług w sposób telemedyczny. W każdym przypadku to lekarz decyduje, czy przeprowadzi wyłącznie telekonsultację, czy też będzie musiał zobaczyć pacjenta.

Dane osobowe w formularzu rejestracji

W celu umówienia się na telewizytę pacjent podaje dane niezbędne do rejestracji:

imię i nazwisko;
numer telefonu;
adres e-mail (opcjonalnie);
PESEL (opcjonalnie).

Taki zestaw danych całkowicie wystarczy do tego, by umówić się na telewizytę, a wymaganie od pacjenta podania dodatkowych danych jest bezpodstawne. Wyjątkiem jest tutaj przedstawienie wyników badań lub innej dokumentacji medycznej niezbędnej do przeprowadzenia konsultacji.

Sprawdź jak poprawnie ustawić oprogramowanie medyczne, aby móc rozpocząć umawianie telekonsultacji. Szczegółową instrukcję znajdziesz tutaj.

RODO a telewizyty

Podanie wyżej wymienionych danych jest niezbędne do umówienia wizyty i jej przeprowadzenia, ale pacjent nie musi na to wyrażać zgody w zakresie, w jakim przetwarzanie danych (również wrażliwych) jest niezbędne do realizacji usług. Mimo to każdy gabinet medyczny powinien dysponować specjalną klauzulą informacyjną w zakresie RODO. Każdy podmiot leczniczy oraz indywidualna praktyka lekarska mają obowiązek stosowania się do RODO, czyli Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE.

Dane takie jak imię i nazwisko gabinet może przetwarzać na podstawie niezbędności przetwarzania wynikającej z art. 6 ust.1. lit. b RODO. Przetwarzanie danych wrażliwych (np. danych genetycznych czy biometrycznych) jest z zasady zakazane, ale dopuszczalne, jeśli zostanie spełniony jeden z warunków opisanych w art. 9 ust. 2 RODO, w którym można przeczytać, że dane wrażliwe mogą być przetwarzane do celów:

diagnozy i leczenia;
profilaktyki zdrowotnej;
medycyny pracy;
zapewnienia opieki zdrowotnej oraz zarządzania systemami i usługami opieki zdrowotnej;
zapewnienia zabezpieczenia społecznego oraz zarządzania systemami i usługami zabezpieczenia społecznego.

W wymienionych wyżej celach nie jest konieczne uzyskiwanie zgody pacjenta na przetwarzanie, ale całkowicie inaczej sprawa wygląda w momencie, kiedy pozyskane dane będą przetwarzane w celach marketingowych lub do celów realizacji badań klinicznych i/lub naukowych.

W przypadku prywatnego gabinetu lekarskiego nie ma konieczności powoływania Inspektora Danych Osobowych, ale większe placówki medyczne mają taki obowiązek. W każdym przypadku przy wdrażaniu RODO gabinet powinien zadbać o posiadanie:

klauzuli informacyjnej dla pacjentów;
rejestru czynności przetwarzania danych osobowych;
rejestru kategorii czynności przetwarzania danych osobowych.

Na gabinecie spoczywa też odpowiedzialność za spełnienie obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych. W przypadku większych placówek medycznych konieczne jest też sporządzenie oceny skutków przetwarzania danych.

Telekonsultacje – wymagania w stosunku do gabinetów i czynności zabronione

a) Podpis elektroniczny
Lekarz wystawiający e receptę lub e zwolnienie musi podpisać dokument za pomocą podpisu elektronicznego, a w tym celu można wykorzystać podpis kwalifikowany, Profil Zaufany lub certyfikat ZUS.

b) Ograniczenia RODO
Gabinet nie powinien zbierać danych osobowych nieistotnych z punktu widzenia zakresu telemedycyny i nie może bez zgody pacjenta przetwarzać danych w celach innych niż wynikające z art. 6 ust.1. lit. b RODO i art. 9 ust. 2 RODO. W przypadku, kiedy gabinet powierza przetwarzanie danych współpracującym podmiotom (np. firmie dostarczającej oprogramowanie wykorzystywane do celów prowadzenia działalności), informacja taka musi się znaleźć w klauzuli informacyjnej.

c) Formy prowadzenia działalności telemedycznej
W przypadku zakładania nowej działalności telemedycznej na dużą skalę preferowaną formą prowadzenia działalności jest spółka kapitałowa z ograniczoną odpowiedzialnością. W przypadku działalności na mniejszą skalę zastosowanie może mieć indywidualna lub grupowa praktyka zawodowa – jednoosobowa działalność gospodarcza lub spółka.

Rozszerzenie dotychczasowej działalności o usługi telemedyczne wymaga:

oceny konieczności modyfikacji istniejących struktur;
dostosowania regulaminu usług do nowej formy działalności;
spełnienia wymagań nakładanych na mocy ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną (pod kątem regulaminu świadczenia takich usług);
aktualizacji informacji w zakresie udzielanych świadczeń;
dysponowania pomieszczeniem spełniającym określone warunki oraz ubezpieczeniem działalności.