Działalność lecznicza, oprócz świadczenia usług medycznych związanych z poprawianiem i utrzymywaniem zdrowia pacjentów opiera się również na promowaniu zdrowego trybu życia oraz wykonywaniu działań edukacyjnych związanych z medycyną. Każdy lekarz może wykonywać swoją działalność leczniczą w wybranej przez siebie formie. Udzielanie świadczeń może odbywać się w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, spółki cywilnej oraz spółki jawnej. Niezależnie od formy świadczenia usług, każdy lekarz powinien stosować się do zasad prowadzenia działalności leczniczej, takich jak posiadanie odpowiedniego pomieszczenia oraz urządzeń, a także przechowywania wyposażenia oraz wyrobów medycznych.
Przed rozpoczęciem prowadzenia swojej działalności leczniczej, w pierwszej kolejności należy wybrać jej formę. W zależności od tego, w jaki sposób lekarz chce świadczyć swoje usługi, może wybrać między indywidualną praktyką lekarską a działalnością w ramach podmiotu leczniczego.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej reguluje, kogo określa się jako podmiot leczniczy. Są to przede wszystkim przedsiębiorcy, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, jednostki budżetowe, instytuty badawcze, fundacje i stowarzyszenia, osoby prawne i jednostki organizacyjne oraz jednostki wojskowe. Obowiązki podmiotu leczniczego wykonuje jego kierownik i związane są one wyłącznie z jego działalnością leczniczą.
W ramach podmiotu leczniczego mogą działać osoby niekoniecznie związane ze światem medycznym. Jednak dana osoba ma prawo zatrudniać w swojej placówce wyłącznie wykwalifikowanych specjalistów.
Każdy podmiot medyczny musi dysponować budynkiem wyposażonym w odpowiedni sprzęt medyczny oraz posiadać miejsce na przechowywanie wyrobów medycznych, oraz środków spożywczych przeznaczenia medycznego. Placówka jest poddana planowanej kontroli sanepidu realizowanej w ciągu roku od dnia jej założenia.
Prowadzenie placówki działającej w ramach podmiotu leczniczego wiąże się ze swobodą w zakresie rozpoczynania oraz rozwiązywania współpracy z kadrą medyczną placówki. Oznacza to, że każdy kierownik podmiotu leczniczego – niezależnie od tego, czy jest lekarzem prowadzącym podmiot leczniczy, czy przedsiębiorcą niezwiązanym ze światem medycznym prowadzącym placówkę – ma prawo zatrudniania w swojej placówce lekarzy oraz wybrania rodzaju umowy, na podstawie której będą oni świadczyli swoje usługi.
Oprócz tego działalność podmiotu medycznego może być rozszerzona poprzez otwieranie kilku nowych miejsc świadczenia usług. Dodatkowo, w obrębie każdej placówki medycznej mogą być tworzone poradnie, w których zatrudniani są lekarze specjaliści. Takie rozwiązania dają duże możliwości rozwoju placówki jako przedsiębiorstwa.
Jak określa Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, praktyka lekarska może przybrać następujące formy:
Praktyka lekarska może być prowadzona wyłącznie przez osobę uprawnioną do wykonywania świadczeń medycznych. Daje ona nieco szerszy zakres w kwestii miejsca świadczenia usług niż podmiot medyczny, ponieważ może być wykonywana zakładach leczniczych, miejscu wezwania lub miejscu, które nie jest użytkowane publiczne (np. mieszkaniu prywatnym). Dane miejsce musi spełniać specjalne wymagania związane z jego wyposażeniem oraz wydzieleniem odpowiedniego pomieszczenia na świadczenie usług medycznych.
W jednym miejscu (budynku, mieszkaniu) może działać kilka praktyk lekarskich jednocześnie. Niezależnie od tego, czy usługi świadczone są w jednym, czy kilku pomieszczeniach, każda z praktyk jest kontrolowana przez sanepid odrębnie.
Dopuszcza się prowadzenia kilku praktyk medycznych przez jednego lekarza, jednak w danym zakresie jest on zobowiązany do prowadzenia ich samodzielnie, bez zlecania świadczeń innym lekarzom. Dodatkowo nie istnieje możliwość zatrudniania innych lekarzy w ramach praktyki medycznej.
Obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej dotyczy zarówno podmiotu leczniczego, jak i praktyki lekarskiej. Ogólnie rzecz biorąc, wyróżniamy indywidualną dokumentację medyczną, odnoszącą się do konkretnych pacjentów, oraz zbiorczą, przeznaczoną dla ogółu lub grupy pacjentów danej placówki.
Indywidualna dokumentacja medyczna dodatkowo dzieli się na wewnętrzną oraz zewnętrzną. Podstawowy element indywidualnej dokumentacji wewnętrznej stanowią historie choroby. Z tego rodzaju dokumentacji korzysta personel placówki w zależności od potrzeb. Zewnętrza dokumentacja indywidualna przeznaczona jest do użytku pacjenta. Swoim zakresem obejmuje ona skierowania na badania, zaświadczenia, opinie lekarskie oraz karty informacyjne o przebiegu hospitalizacji. W dokumentacji indywidualnej uwzględniane są szczegółowe informacje dotyczące pacjenta. Obejmuje ona opisy chorób pacjentów oraz udzielanych im świadczeń medycznych.
W ramach zbiorczej dokumentacji medycznej prowadzone są różnego rodzaju księgi, rejestry oraz formularze. Zawiera ona podstawowe dane pacjentów, którzy korzystają z usług medycznych konkretnej placówki.
Podmioty lecznicze zobowiązane są do prowadzenia zarówno indywidualnej dokumentacji medycznej, jak i dokumentacji zbiorczej. Istnieje wymóg posiadania jednej dokumentacji medycznej dla całego podmiotu, jednak każdy lekarz udzielający świadczeń w konkretnej poradni powinien dokonywać w niej wpisów. Dzięki temu, że dokumentacja jest wspólna dla całego podmiotu, każdy pacjent po odbyciu wizyty w dowolnej poradni specjalistycznej ma założoną kartę i nie ma konieczności każdorazowego wprowadzania jego danych w przypadku przyjmowania go w innych poradniach.
Dokumentacja medyczna stanowi własność podmiotu medycznego, co oznacza, że lekarz kończący współpracę z podmiotem zobowiązany jest do pozostawienia dokumentacji w placówce i traci do niej wszelkie prawa.
Obowiązek wypełniania oraz składania sprawozdania do Głównego Urzędu Statystycznego obejmuje wszystkie podmioty medyczne działające w ramach podstawowej i/lub specjalistycznej ambulatoryjnej opieki zdrowotnej. W przypadku praktyki lekarskiej sprawozdanie z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej dotyczy praktyk lekarskich indywidualnych, indywidualnych praktyk specjalistycznych oraz grupowych praktyk świadczących usługi medyczne finansowane ze środków publicznych, co oznacza, że obowiązek składania sprawozdań nie dotyczy praktyk, które nie mają podpisanej umowy z NFZ.
Narodowy Fundusz Zdrowia zawiera umowy o świadczenia opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zarówno z praktykami lekarskimi, jak i podmiotami leczniczymi. Przy czym, z uwagi na fakt, że lekarz działający w ramach praktyki lekarskiej nie może zatrudniać innych specjalistów, dana umowa może dotyczyć wyłącznie jednego zakresu świadczeń wykonywanych w ramach praktyki.
Do wystawiania recept refundowanych uprawnieni są wyłącznie niekarani lekarze posiadający prawo wykonywania zawodu. Dodatkowo lekarz musi mieć podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia lub, jeśli nie wykonuje świadczeń finansowanych ze środków publicznych, powinien podpisać umowę na wystawianie recept refundowanych.
Zarówno podpisanie umowy o świadczenie usług finansowanych ze środków publicznych, jak i umowa upoważniająca do wystawiania recepty na leki refundowane daje podmiotom medycznym i praktykom lekarskim dostęp do danych eWUŚ. Każdy lekarz ma możliwość weryfikacji ubezpieczenia pacjenta, któremu wystawiana jest recepta refundowana.
Od stycznia 2020 roku wystawianie recepty online jest obowiązkowe dla każdej działalności leczniczej.
W celu rozpoczęcia wystawiania recepty online przez lekarzy, zatrudnionych w ramach danego podmiotu medycznego, dany podmiot powinien złożyć wniosek o założenie konta w Rejestrze Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą (RPWDL) oraz na platformie E-Zdrowie (P1), po czym przez platformę RPWDL generowane zostają certyfikaty TLS i WSS. Przed wdrożeniem do placówki możliwości korzystania z e-recepty, należy zaktualizować oprogramowanie gabinetowe poprzez dodanie do niego funkcji recepty online. Lekarz uprawniony do wystawiania elektronicznej recepty powinien posiadać podpis elektroniczny (certyfikat ZUS, profil zaufany lub podpis kwalifikowany).
Certyfikaty wygenerowane przez w RPWDL są wspólne dla wszystkich lekarzy zatrudnionych przez podmiot leczniczy, dzięki czemu nie muszą oni zdobywać certyfikatów na własną rękę.
Procedura dotycząca generowania certyfikatów w przypadku praktyki lekarskiej jest taka sama jak w podmiocie medycznym. Jedyną różnicę stanowi fakt, że wszyscy lekarze działający w ramach praktyk medycznych powinni wygenerować własne, osobne certyfikaty potrzebne do wystawiania elektronicznej recepty.
Wśród niektórych lekarzy funkcjonuje przekonanie, że rozliczanie ze specjalistami w ramach działalności leczniczej możliwe jest tylko po założeniu podmiotu medycznego. Dane przeświadczenie jest wynikiem błędnych informacji na temat różnicy między obowiązkami lekarzy świadczących usługi finansowane przez NFZ a zobowiązaniami tych, którzy przyjmują pacjentów prywatnie. Nawiązywanie stosunku pracy jest konieczne wyłącznie w przypadku współpracy z lekarzem wykonującym świadczenia finansowane ze środków NFZ. Zatrudnienie takiego lekarza, owszem, możliwe jest tylko w ramach podmiotu medycznego. Natomiast w kwestii prywatnych świadczeń zdrowotnych (z uwagi na fakt, że nie ma obowiązku zatrudniania takiego lekarza), rozliczenie może odbywać się w inny sposób. Rozwiązanie może stanowić udostępnienie gabinetów lekarzom lub umowa, na podstawie której pobierany jest konkretny procent za usługi świadczone w ramach działalności leczniczej. Dlatego lekarze, którzy mają zamiar podjąć współpracę z innymi lekarzami, nie mają obowiązku zakładania podmiotu leczniczego.
W przypadku, gdy lekarz decyduje się na otwarcie małej działalności, jaką może być przykładowo niewielkie centrum medyczne, a jednocześnie nie ma zamiaru podpisywać umowy z NFZ, może się okazać, że lepszym rozwiązaniem będzie prowadzenie praktyki lekarskiej. Dzięki temu kilku lekarzy będzie mogło świadczyć swoje usługi w jednym miejscu w ramach grupowej praktyki lekarskiej lub kilku indywidualnych, co pozwoli uniknąć konieczności prowadzenia obszernej dokumentacji medycznej oraz składania sprawozdań do GUS-u.
W danym przypadku odpowiedzialność za swoje działania ponoszą konkretni lekarze, a nie placówka medyczna. Dlatego, chcąc uniknąć strat czasowych i finansowych oraz zbędnych formalności, wystarczy otwarcie praktyki lekarskiej zamiast tworzenia podmiotu leczniczego.
Przede wszystkim, wtedy gdy lekarz planuje otworzyć w swojej działalności więcej niż od dwóch do trzech gabinetów podnajmowanych dla kilku lekarzy.
Działanie w ramach podmiotu leczniczego sprawdzi się, gdy lekarz zamierza otworzyć większe centrum medyczne, w którym zostaną zatrudniani inni lekarze. Dodatkowo podmiot leczniczy może stanowić rozwiązanie dla przedsiębiorców niezwiązanych ze światem medycznym. Przedsiębiorca lub lekarz zakładający podmiot może nawiązać współpracę ze specjalistami świadczącymi usługi specjalistyczne stanowiące źródło przychodu placówki. Oprócz tego ma on możliwość zatrudnienia managera, który będzie prowadził placówkę oraz innych pracowników, którzy będą zajmować się sprawami formalnymi. Oznacza to, że chęć uruchomienia i rozwijania dużej działalności gospodarczej w zakresie usług medycznych możliwa jest wyłącznie po założeniu podmiotu medycznego.
Jeżeli jesteś managerem placówki medycznej, lekarzem prowadzącym własną praktykę medyczną lub specjalistą medycznym i chcesz poszerzyć swoją wiedzę, sprawdź nasze darmowe Ebooki!
